Zachowek– czym właściwie jest i komu przysługuje?

Zachowek może dotyczyć wielu z nas, zwłaszcza w trudnych momentach, jakimi są sprawy spadkowe po stracie bliskiej osoby. Sprawdź, czym jest zachowek, komu się należy, jak jest obliczany i co możesz zrobić, jeśli uważasz, że masz do niego prawo.

Czym jest zachowek?

Zachowek to część spadku, która przysługuje najbliższym członkom rodziny zmarłego, nawet jeśli zostali wykluczeni z testamentu. To jakby gwarancja, że najbliżsi nie zostaną całkowicie pominięci w spadku, nawet jeśli zmarły na to nie zdecydował.

Podstawy prawne: Prawo do zachowku wynika bezpośrednio z przepisów prawa spadkowego. W Polsce regulacje te znajdują się w Kodeksie cywilnym. Te przepisy mówią, kto i kiedy może ubiegać się o zachowek, jak jest on obliczany i w jakich okolicznościach można go żądać. Jest to ważne, bo zachowek to nie tylko kwestia pieniędzy, ale także prawo i sprawiedliwość w relacjach rodzinnych.

Różnica między zachowkiem a dziedziczeniem

Ważne jest, aby rozróżnić zachowek od dziedziczenia. Dziedziczenie to proces, w którym majątek zmarłej osoby jest przekazywany jej spadkobiercom – czy to na podstawie testamentu, czy według ustawowego porządku dziedziczenia. Zachowek, o którym preczytasz na zbudujmydom.pl to specyficzna część tego majątku, która może być przekazana osobom, które nie są wskazane w testamencie, ale są bliskimi krewnymi zmarłego.

Zachowek przysługuje zstępnym spadkodawcy (czyli dzieciom, wnukom itd.), jego małżonkowi oraz rodzicom, o ile zostali oni pominięci w testamencie. Warto zaznaczyć, że osoby wydziedziczone nie mają prawa do zachowku. Jednak, jeśli osoba wydziedziczona ma dzieci, to one mogą ubiegać się o zachowek po swoim rodzicu.

Obliczanie wysokości zachowku

Wysokość zachowku zależy od stopnia pokrewieństwa oraz sytuacji życiowej osób uprawnionych. Ogólnie wysokość zachowku to połowa wartości udziału, jaki przysługiwałby danej osobie, gdyby dziedziczyła ustawowo. W przypadku, gdy uprawniony do zachowku jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy, wysokość zachowku wzrasta do dwóch trzecich wartości udziału spadkowego.

Zmiany w przepisach dotyczących zachowku z 2023 roku: Wprowadzone w 2023 roku zmiany dotyczą między innymi możliwości rozłożenia wypłaty zachowku na raty (maksymalnie przez pięć lat) oraz możliwości obniżenia kwoty zachowku ze względu na określone, obiektywne okoliczności. Dodatkowo nowe przepisy umożliwiają zrzeczenie się prawa do zachowku bez ryzyka podważenia tej decyzji przez sąd, co może być istotne w przypadkach, gdy np. jedno z dzieci pomagało zmarłemu w prowadzeniu firmy, a podział spadku w standardowy sposób mógłby negatywnie wpłynąć na działalność przedsiębiorstwa.

Prawo do zachowku i jego wysokość są ściśle regulowane przez przepisy prawa spadkowego, a zmiany wprowadzone w ostatnich latach wprowadziły pewne elastyczność i możliwości dostosowania do indywidualnych sytuacji rodzinnych i majątkowych.

Procedura ubiegania się o zachowek

Jeżeli czujesz, że masz prawo do zachowku, ważne jest, abyś działał szybko i sprawnie. Masz na to zazwyczaj sześć miesięcy od momentu, gdy dowiedziałeś się o otwarciu spadku, ale pamiętaj, że nie później niż pięć lat od tego momentu. Jeśli przegapisz ten termin, możesz stracić swoje prawa. Najlepiej skontaktować się z notariuszem lub prawnikiem, który pomoże Ci w tej procedurze.

Dokumenty potrzebne do ubiegania się o zachowek: Będziesz potrzebować kilku dokumentów, aby móc ubiegać się o zachowek. Są to między innymi akt zgonu spadkodawcy, dokumenty potwierdzające Twoje pokrewieństwo z nim (jak akt urodzenia), a także kopię testamentu lub innych dokumentów, które mogą mieć wpływ na sprawę spadkową.

Zachowek a testament

Testament ma kluczowe znaczenie, gdyż decyduje o tym, kto jest spadkobiercą. Jednak nawet jeśli testament wyklucza Cię z grona spadkobierców, nadal możesz mieć prawo do zachowku. Twoje prawa w tym zakresie są niezależne od tego, co zmarły zapisał w testamencie.

Możliwość odrzucenia zachowku

Ciekawostką jest, że możesz zrezygnować z zachowku. Taka decyzja powinna być jednak dobrze przemyślana, ponieważ jest ostateczna. Możesz zrezygnować na przykład, jeśli chcesz uniknąć konfliktów rodzinnych.

Spory i orzecznictwo dotyczące zachowku

Zachowek to taka finansowa ochrona dla najbliższej rodziny zmarłego, która ma zapewnić, że nie zostaną oni całkowicie pominięci, nawet jeśli testament ich nie uwzględnia. Jednak pamiętaj, że każda sytuacja jest inna i warto skonsultować swoje sprawy z ekspertem, aby mieć pewność, że robisz wszystko zgodnie z prawem.

[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady prawnej.